O Banda
genoeg is genoeg
laten we de nootmuskaten weer plukken
wrijf alle foelies tot ze rood worden
droog de zaden weer tot hun zwartheid straalt
en stapel ze dan op
tot ze voorbij de Gunung Api vulkaan komen
De Banda-eilanden
in vogelvlucht
Wanneer we het over Banda hebben, spreken we in feit over de Banda archipel, een verzameling van eilanden – Neira, Lontor, Rosengain, Pisang, Gunung Api, Keraka, Ay, Nailakka, Run en Manukang. Rosengain heet tegenwoordig pulau Hatta terwijl Pisang naar Syahrir is vernoemd, respectievelijk de eerste vice-president en premier in het onafhankelijke Indonesië. Beiden zaten in de jaren dertig van de twintigste eeuw jarenlang als banneling op Neira vast.
De Banda-eilanden liggen in de Banda-zee die met een maximale diepte van 7440 meter behoort tot de diepste zeeën ter wereld. De Banda-zee staat in directe verbinding met de Stille Oceaan. Net zoals in andere delen van de Molukken loopt de regentijd op de Banda-eilanden van juni tot en met oktober. Gedurende deze periode wordt het weer gekenmerkt door een harde wind die de wateren rondom de eilanden moeilijk begaanbaar maakt. Alleen grote schepen zijn dan in de gelegenheid om de vaart vanaf het noordelijker gelegen Ambon naar de Banda-eilanden af te leggen, een reis die elf uur duurt. In de droge tijd varen ook kleinere, snellere, schepen die er ruim zes uur over doen.
‘Voor de bewoners van de eilanden is het niet de vraag of, maar de vraag wanneer de volgende vulkaanuitbarsting zal plaatsvinden’
Banda bloeit
In deze film van de Bandanese filmmaker laat Lookman Alibaba Ang u kennismaken met het paradijselijke Banda. Dansend over de eilanden toont hij in deze fraaie en aangrijpende video het huidige Banda en haar bewogen geschiedenis.
‘met de tranen en de klaagzang liet Boi Ratan ten slotte de Banda-zee en de Banda-eilanden ontstaan’
Boi Ratan
De Molukken kent een rijke orale traditie, waarin familie- en dorpsgeschiedenissen een sacraal karakter hebben. De geschiedenis van Boi Ratan, een prinses van Banda, is zo’n verhaal. Haar verhaal verklaart het ontstaan van de Banda-eilanden en toont de verbondenheid van Banda met Seram, Ambon en de Lease-eilanden, de eilanden waar de roots liggen van de meeste Molukkers in Nederland.
‘met de tranen en de klaagzang liet Boi Ratan ten slotte de Banda-zee en de Banda-eilanden ontstaan’
Archeologie op Banda
Peter Lape, antropoloog en archeoloog van de Universiteit van Washington en conservator van het Burke Museum, vertelt over zijn onderzoek op de Banda eilanden vanaf de negentiger jaren. De archeologische rijkdom van de eilanden en de betrokkenheid van de Bandanese bevolking stellen hem in staat de vroegste geschiedenis van Banda bloot te leggen.
‘Uiteindelijk was zij zo vermoeid, dat zij op de grond ging zitten, een klaagzang aanhief en het mes Sima-sima in de grond stak. Hierdoor brak een stuk land af, dreef weg en vormde het eiland Ambon’
Gunung Api
De laatste Orang Kaya van Banda, Des Alwi, was een verwoed filmer. Hij maakte meerdere films over Banda, zoals over de kora-kora races. In 1988 legde hij de uitbarsting van de Gunung Api vast, een gebeurtenis met een enorme impact op de Bandanezen. Velen moesten vluchten om het vege lijf te redden. De film toont de veerkracht van de Bandanezen die na elke uitbarsting weer hun leven oppakken in dit paradijs op de vulkaan.
‘De naam Banda is waarschijnlijk afgeleid van de Perzische term voor ‘emporium’
Betovering
Lookman Alibaba’s fotografie geeft een betoverend beeld van de Banda-eilanden. Een compilatie laat zien dat zijn oog voor schoonheid fantastische foto’s oplevert. De foto’s van cakalele dansers, de kora-kora en het dreigende silhouet van de Gunung Api nemen je mee naar Banda.
